آموزش مداحی و اشعار مذهبی

محمود ژولیده

به نام نامی سبحان به عالم دیده وا کردم
خدا را با ولای چارده نورش صدا کردم
به امداد محمد تا محمد یک دعا کردم
گرفتم دامن پاک اباجعفر نوا کردم
صدا کردم دعا کردم نوا کردم چها کردم

که ناگه دیده وا کردم بنور چارده معصوم
خدا را شکر این سائل نشد از لطف حق محروم

در این ماه خدا عبد خدا محبوب داور شد
چه عبدی؟ بنده ای که بابِ شهراللهِ اکبر شد
به یک معنا امام امّا به یک معنا پیمبر شد
همان که باقر هر علم، اول تا به آخر شد
ز اسم اعظمش اینک دلم از بس منور شد

رسیدم تا بجایی که خدا را در بغل دارم
در این ماه خدا من با خدا ماه عسل دارم

من از روز ازل گم بودم و راهم فتاد اینجا
معلّق ذره ای بودم که ناگه ایستاد اینجا
ز ((یَهدِی اللهِ نورِه)) بَر گرفتم اعتماد اینجا
شدم از روز میلادم غلامی خانه زاد اینجا
ز بختم حضرت زهرا مرا دستور داد اینجا

شناساندند قرآن را و عترت را بجان من
همین شد تا ابد از هر بدی خط امان من

خدا را شکر دلهامان بدست باقر افتاده
گدایان را سر و سامان بدست باقر افتاده
و دستان تمنّا مان بدست باقر افتاده
عبادات سحرهامان بدست باقر افتاده
سفرهای مُعلّامان بدست باقر افتاده

چه آقایی که بابایش پدر زن چون حسن دارد
سفر در پیش ، با جدش ، حسینِ بی کفن دارد

چه آقایی چه زیبا پا در این منظومه بگذارد
چه رفتار دل انگیزی عجب خلق خوشی دارد
چه زیبا در مدینه سر قدم آهسته بر دارد
برای کربلا رفتن زمان را لحظه بشمارد
که تا دستور زهرا را بخاطر خوب بسپارد

به یمن گریه بر جدّ غریبش نور می تابد
همه اسرار عالم را به نور روضه بشکافد

سه ساله با سه ساله همسفر از شهر یثرب شد
رسید آندم که در صحرای تف نزدیک مغرب شد
به روی نیزه سرهای بنی هاشم که غالب شد
بخون خورشید و ماه و انجم و خیل کواکب شد
همه دار و ندار خیمه ها را کوفه صاحب شد

فرار عمه ها بود و نگاه حسرت باقر
امان از گریۀ سجاد و آه حضرت باقر

از آنجا عهد با خود کرد تا دین را کند یاری
همه احکام که ، مانده معطّل را کند جاری
کند آیات قرآن را روایاتی شنیداری
دهد با نهضت روضه به اهل درد بیداری
منا را کربلا کرد و همه عمرش عزاداری

و فرمود آن امام راستین با مردم دنیا
خدا رحمت کند آنکس که امر ما کند احیا

چه امری؟امرِ دین احیاء گردد با حسین و بس
همه احکام ما اجراء گردد با حسین و بس
عدالت در جهان احصاء گردد با حسین و بس
و محوِ منکر و فحشاء گردد با حسین و بس
شهادتنامه ها امضاء گردد با حسین و بس

یقین احیای امر دین بجز امر ولایت نیست
هر آنکس نیست در این ره دل او را هدایت نیست

حیات طیبه آری صفات منکران هرگز
عطای فاطمه آری لقای دشمنان هرگز
ولای مرتضی آری لوای مشرکان هرگز
گلاب دوستان آری گل بیگانگان هرگز
شکست دشمنان آری گسست دوستان هرگز

نه آن تحریم می خواهیم نه این تکریم می خواهیم
که تنها تحت فرمان علی تسلیم می خواهیم

      نازم به سَروری كه زبورش ز كوثر است
      داود اهل بیت صدایش رساتر است

      یك سوره از زبور گلستان هل اتی
      دنیایی از فضائل آل پیمبر است

      یك آیه از صحیفۀ سجّادیه بخوان
      وانگه ببین كه سورۀ نورش چه محشر است

      هركس كه آن صدای رسا را شنید ، دید
      حتی سكوت هم كه كند عین حیدر است

      یعقوب آل فاطمه حالا پدر شده
      آمد محمدی كه به او روح پیكر است

      نسل رسول ، نسل علی ، نسل فاطمه
      بسته به این ولادت و مولود انور است

      هم هاشمی است ، هم علوی هم محمدی
      نسلش حسینی و حسنی ، فخر داور است

      اول محمد آمد و بعداً علی ولی
      اینجا علی زقبل محمد مصوّر است

      او زادۀ خلیلِ سر افرازِ نینواست
      آزادۀذبیحِ خدا سبط صفدر است

      او ناشر حقایق دین محمدی
      احیاگر علوم خداوند اكبر است

      آگاه از عوالم غیب و شهود اوست
      از قلّه های علم و عمل اوست برتر است

      در یك كلام مرتبۀ باقر العلوم
      مولای هفت سرور و بابای جعفر است

      در وصف او هر آنچه سخن هست نارساست
      جز اهل بیت هرچه بیان است بی بر است

      قرآن هر آنچه وصف اولو الامر می كند
      دربارۀ پیمبر و آل پیمبر است

      □□□

      او كیست وصفش این همه توحید آور است
      او كیست كه به گلشن ارباب مِهتر است

      با این همه فضایل گویای حضرتش
      تاریخ او مویِدِ میلاد دیگر است

      او یادگار نهضت سالار كربلاست
      دامن نشین عمّۀ سادات لشگر است

      تا كربلاست ، زینتِ دوش عموی خویش
      وز كربلا ، نظاره گر هیجده سر است

      او راوی تمام شهیدان نینواست
      او شاهد سه ساله و نُه ساله دختر است

      او دیده است چادر خاكیِّ عمه را
      او دیده است بر سر یك نیزه معجر است

      او دیده است نالۀ رأس الحسین را
      او دیده است طشت طلا تیر آخر است

      او دیده است ذبح عظیم قتال را
      او دیده است تیزی خنجر به حنجر است

      او دیده است پردگیان را میان شهر
      او دیده است عمّۀ سادات مضطر است

      او دیده است هلهلۀ اهل شام را
      او دیده است دیدۀ بابا ز خون تر است

   محمود ژولیده

      اکنون به شوق حجت پنجم ز خود گمم
      وآیینه دار طلعت خورشید پنجمم

      چون کشتی سپرده به توفان عنان خویش
      ازموج موج جذبه ی تو در تلاطمم

      آن شمع کوچکم که بیفروزیم اگر
      فخر است با چراغ قبولت به انجمم

      از آفتاب بیشترم با ولای تو
      آیینه ام، فروغ تو را در تجسمم

      *
      حیران آن اسارت و آن غارتم هنوز
      باریک بین فاجعه ی آن تهاجمم

      آری سلام بر تو اماما! که می پرد
      از لب به یاد آن چه کشیدی تبسمم

      طفل چهارساله و طوفان کربلا؟
      حیران این تداعی ام و آن تالمم

      از آن ستم که سوخت در آن، خاندان تو
      هم بر تو عرضه می کنم اینک تظلمم

      گنج مراد خویش نجستم ز هیچکس
      الا تویی که مدح تو را در تکلمم

      هرچند لب به خنده گشایم برابرت
      ز اندوه تو نشسته به خون است مردمم

      *
      ای علم را شکافته و رفته تا به عمق
      حیران آنچه یافتی از این تعلمم

      آن شاعرم که از سر ایثار عاشقم
      بر دوستیت و خصم تو را در تخاصمم

   مرحوم حسین منزوی

      سلام ای باقر علم امامت
      امامت مفتخر بر هر سلامت

      سلام ای طالع ماه خدایی
      هلال بهترین شهر ولایی

      سلام ای قدرت حق در ید تو
      نثار تو سلام ایزد تو

      سلام ما نباشد اعتبارت
      سلام حضرت احمد نثارت

      عطایای الهی پیشوازت
      همه آیات قرآن سرفرازت

      تویی روح تمام معنویات
      ولای تو کند دفع بلیّات

      وصال تو فرار از انحرافات
      جدایی از تو انبوه مکافات

      چه باید گفت در وصف کمالت
      خدا را بهترین صورت جمالت

      جمالت هست ممدوح الهی
      که روحت هست از روح الهی

      من عشقت را نه اینکه می سپاسم
      تو را از روز اول می شناسم

      تو دریای صفات ذوالجلالی
      جمال بی مثال لا یزالی

      سر ما را ولایت سایه بخشید
      تو خورشیدی تو خورشیدی تو خورشید

      مگر ممکن شود وصف تو آیا؟
      که ما یک قطره از قطره، تو دریا

      ولیِّ خالق مطلق تویی تو
      به شهر علم جاء الحق تویی تو

      سعادت را شناساندی به عالم
      شقاوت را هراساندی به عالم

      جمیع دشمنان مغلوب علمت
      جمیع دوستان مجذوب حلمت

      تو از علمت به ما اطعام کردی
      معانی را به ما الهام کردی

      اگر در جذبه ی حق سوخت عاشق
      مناجات از شما آموخت عاشق

      فصاحت مشقی از صُنع ثنایت
      بلاغت رشکی از صوت رسایت

      کرامت عادتی در کُنه ذاتت
      سخاوت اشتهایی از صفاتت

      به وقت ریزش رحمت به یاران
      تو بارانی تو بارانی تو باران

      خدا ما را گزینش با شما کرد
      شروع آفرینش بر شما کرد

      درخت علم جز تو ریشه، هرگز
      تو را برتر کسی اندیشه هرگز

      گره خورده همه هستی به هستت
      امور عالم و آدم به دستت

      شرف شایسته ی شأن رفیعت
      حکومت هدیه ی فکر بدیعت

      سراغ انجم روی تو در طور
      چراغ پنجم نورٌ علی نور

      تو حبل اللهی و حبل المتینی
      ولی اللهی و حق الیقینی

      حیات عشق در چتر ولایت
      نجات دهر در زیر لوایت

      خدا خواهی، مناعت طبعِ دستت
      قیامت را شفاعت ناز شصتت

      تو فرزند بشیری و نذیری
      امیرالمؤمنین را دلپذیری

      تویی یک شاخه از طوبای عصمت
      به باغ کوثر از گلهای عترت

      به حُسن دوست حِصنِ ایمنی تو
      حَسن را نور وجه احسنی تو

      تو در چشم پدر نور دو عینی
      تو یکتا قرّة العین الحسینی

      تو روح سفره ی ایجاد هستیش
      سلیل حضرت سجاد هستی

      پس از یک چله دوران جدایی
      تو تنها یادگار کربلایی

      تو را زهر جفا قاتل نباشد
      تو را جز داغ دل حاصل نباشد

      اسیر کربلا چشم و زبانت
      سفیر نینوا نطق و بیانت

      شهید داغ ثارالله باقر
      به شام غم اسیرالله باقر

   محمود ژولیده

   ای چراغ علم روشن از دمت
      ای رهینِ فضل و دانش عالمت

      با گذشت آفرینش همچنان
      کاروان علم دنبالت روان

      علم ها مشتی ز خروار تواند
      سینه چاک تیغ گفتار تواند

      باقر کلّ علوم عالمی
      خود به تنهایی کتاب محکمی

      هر چه دانش پا گذارد پیشتر
      سر فرود آرد به خاکت بیشتر

      ای امام ابن امام ابن امام
      جابرت آورده از احمد سلام

      دانش از ره مانده در پرواز تو
      چشم جابر روشن از اعجاز تو

      ای چراغ نور، پیش از نورها
      جلوه کرده در تمام طورها

      ملک نا محدود از نور تو پَر
      دُرّ شش دریا و بحر هفت دُرّ

      خانه ی دل تا ابد میعاد تو است
      زینت ماه رجب میلاد تو است

      ای چراغ عقل و دین روشن بتو
      چشم زین العابدین روشن بتو

      علم و حلمت همچو شیر و شکّر است
      هر یکی از دیگری شیرین تر است

      علم تو سرچشمۀ علم خداست
      حلم تو آیینۀ حلم خداست

      پنجه ی علم و خرد بر دامنت
      عاشق خُلق تو حتّی دشمنت

      صد چو جابر دانش آموز تو اند
      شعله های عالم افروز تو اند

      مشرق و مغرب پر از گفتار تو است
      همچو قرآن جاودان آثار تو است

      عارفان سر مست از این ساغرند
      جرعه نوش جام قال الباقرند

      با شمایم ای قلم در دست ها
      ای ز جام معرفت سر مست ها

      تا از این مکتب نگردیدید دور
      از قلم هاتان دمد پیوسته نور

      علم عالم نوری از این مکتب است
      تیره گی ها دوری از این مکتب است

      علم اگر نبود به عترت منتسب
      نیست جز دود چراغ بو لهب

      هر که دور از آل پیغمبر بود
      جهل از دانائیش بهتر بود

      این قلم شمشیر حقّ و باطل است
      گاه جانبخش است و گاهی قاتل است

      گاه فردی عاقلش گیرد به دست
      گاه باشد در کف زنگی مست

      چون کند نور حقیقت را علم
      ذات حق سوگند خورده بر قلم

      ای قلم را کرده شمشیر ستم
      ای زبانت لال، ای دستت قلم

      کشور قرآن و هتّاکی چرا
      خاک اهللبیت و ناپاکی چرا

      ای همه نشریّه ات رسوائیت
      وای وای از این قلم فرسائیت

      ای گناه گمرهان بر گردنت
      ای زمام دل به دست دشمنت

      جهل و رسوایی هم آغوشت شده
      یا غدیر خُم فراموشت شده

      با قلم ظلم و جنایت می کنی
      حمله  بر فقه و ولایت می کنی

      گه تمسخر می کنی توحید را
      گاه منکر می شوی تقلید را

      بی خبر، تقلید ما تعلیم ماست
      در حضور حقّ همان تسلیم ماست

      ما طریق بندگی پیموده ایم
      هم مقلّد هم محقّق بوده ایم

      راه ما تعلیم بوده از نخست
      آنچه محکوم است آن تقلید تو است

      تو که چون طوطی کنی تکرار حرف
      نه به نحوت بوده آگاهی نه صرف

      ما چراغ معرفت افروختیم
      درس خود از اهلبیت آموختیم

      پیرو خطّ امام بافریم
      تا ابد سر مست از این ساغریم

      ما گرفتیم از چنین مکتب کمال
      یافتیم از آل عصمت این جلال

      چارده حصن حصین داریم ما
      چارده حبل المتین داریم ما

      چارده منظومه از یک آسمان
      چارده معصوم از یک دودمان

      چارده تصویر از یک کوه طور
      چارده گوهر ز یک دریای نور

      چارده بی مثل از یک بی مثال
      چارده تصویر حق از یک جمال

      چارده استاد کل با یک کتاب
      چارده فریاد رس با یک خطاب

      چارده مشعل فروز بزم دل
      چارده مصباح دائم مشتعل

      سر خوش از صهبای تو فیقیم ما
      زنده از تقلید و تحقیقیم ما

  «میثم» این تقلید بی تحقیق نیست
      هر که را جز این بود توفیق نیست

      غلامرضا سازگار

 اى ز سرو قدّ رعنا بر صنوبر طعنه زن
      و اى ز ماه روى زیبا مهر را رونق شکن

      همچو من هر کس رخ و قد تو بیند تا ابد
      فارغ است از دیدن خورشید و از سرو چمن

      گر خرامى صبحدم در طرف باغ اى گل عذار
      غنچه از شرم دهانت هیچ نگشاید دهن

      اى تو شمع انجمن از فرط حسن و دلبرى
      هر کجا دارند خوبان دو عالم انجمن

      نسبت حسن تو با یوسف نشاید داد از آنک
      صد هزاران یوسفت افتاده در چاه ذقن

      چشم جادویت نموده شرح بابل مختصر
      بوى گیسویت شکسته رونق مشک ختن

      کى توانم کرد وصف و چون توانم داد شرح
      ز آنچه عشقت مى کند اى نازنین با جان من

      بس بود طبعم پریشان از غم زلفت مگر
      با خیال قد رعنایت کنم موزون سخن

      در مدیح صادر اول امام پنجمین
      کش بود مدّاح ذات ذوالجلال ذوالمنن

      شبل حیدر سبط پیغمبر خدیو انس و جان
      مخزن علم النبیّین کاشف سرّ و علن

      حضرت باقر ضیاى دیده خیرالنسا
      حامى شرع رسول الله هوادار سنن

      جلّ اجلاله توانایى که گر خواهد کنى
      روز، شب، خورشید، مه، افلاک، غبرا، مرد و زن

      دى به یک ایماى او گردد بهار و خار، گل
      بلبل و قمرى شوند از امر او زاغ و زغن

      بى ولاى آن گل گلزار دین نبود، اگر
      لاله خیزد در چمن یا سبزه روید از دمن

      کوى او چون خانه حق قبله اهل یقین
      اسم او چون اسم اعظم دافع رنج و محن

      هم به آدم شد مغیث و هم به نوح آمد معین
      هم به عیسى گفت: کلّم هم به موسى گفت: لن

      من چه گویم وصف ذاتش جز که عجز آرم به پیش
      درّ دریاى حقیقت را که مى داند ثمن؟

     صغیر اصفهانى

 اختر پنجم ز برج آسمان چارمینم
      من امام ابن امام ابن امام متقینم

      روح عشق و جان دین و زاده حبل المتینم
      وارث جانانه و هم نام ختم المرسلینم

      باقر العلم نبیم نور چشمان علیم
      حجت حقم ولیم من صفیم من سخیم

      باز کردم بار دیگر می کشان می خانه ها را
      باده کردم مهر کردم ساقیان پیمانه ها را

      شرح دادم تاب دادم لوحه افسانه ها را
      نور دادم شور دادم گوشه ویرانه ها را

      از علوم بی زوالم ازقدوم بی مثالم
      از جلال و از جمالم از خصال و از کمالم

      چلچلراغ عرش شد روشن زنور ماه رویم
      نه رواق نه فلک را کردم عطر آگین  زبویم

      چرخش چرخ مدور چرخد از یک تار مویم
      خیل حور العین و غلمان محو رخسار نکویم

      اسم من در آسمانهاست کوی من در عرش اعلاست
      شائق من حق تعالاست مادرم ام ابیهاست

      هر که امشب هر چه خواهد من به او اعطا نمایم
      هر که سودا هر چه دارد من به او سودا نمایم

      هر که مشکل هر چه دارد مشکلش را وا نمایم
      هر ویزای بقیع خواهد زمن امضا نمایم

      باقرم مشکل گشایم من تجلی خدایم
      عالمی را رهنمایم پور شاه کربلایم

      خلیل کاظمی

      بر چمبر علم و دین نگین بخشیدند
      خورشید منوری به دین بخشیدند
      یک دستۀ گل  ز گلشن سبز بهشت
      امشب  به امام ساجدین بخشیدند

      ***

      از عرش حدیث حق پرستی خواندند
      یک صفحه ز دیباچۀ هستی خواندند
      وقتی که شکفت امام باقر چون گل
      در باغ جنان سرود مستی خواندند

     سید هاشم وفایی

     حرفی نزن از تشنگی دریا رسیده
      از بی پناهی ها مگو مأوی رسیده

      پیغمبر آمد خیر نازل شد از آن پس
      فیض مدام از عالم بالا رسیده

      فرخنده فیضِ فرخ و فرزانه ای که
      آوازه اش تا سدره و طوبی رسیده

      آن مدعی کز نسل احمد حرف می زد
      حالا ببیند چارمین آقا رسیده

      این چارمین حیدر نصب این پنجمین دُر
      از کوثر پر گوهر زهرا رسیده

      داعیه داری که به علمش ناز می کرد
      کارش به شاگردی این آقا رسیده

      با " کعب الاحبار" و "هریره" دین نمی ماند
      با " قال باقر" شیعه تا اینجا رسیده

      لطفش همیشه شامل حال گداهاست
      از لطف و از آقایی اش بر ما رسیده

      یا باقر العلم النبیّین یا محمّد
      فرقی نداری در حقیقت با محمّد

      دریای علمت تا ابد ساری و جاری
      تو مثل زهرا کوثری، دنباله داری

      در جهل تاریک و خزان معرفت ها
      با یک بغل نور آمدی، گرم و بهاری

      مثل پیمبر دست مردم را گرفتی
      با تو سر راه آمده عبد فراری

      وقتی تو آقای منی، در خانه ی تو
      با آبروتر از گدایی هست کاری؟

      از تو نوشتم دفترم شد آسمانی
      یک آسمان لبریزِ حس بی قراری

      از تو نوشتم یادم آمد که غریبی
      افتاد از دستم قلم در یک کناری

      یک دست روی سینه و دست دگر را
      در پنجره های ضریحی که نداری...

      از حال و روزت در بقیع آتش گرفتم
      نه سایبانی، نه چراغی، نه مزاری...

   داود رحیمی

      صحبت از عاشقی و عشق جگر می خواهد
      دم زدن از لب معشوق شِکر می خواهد

      بال در بال مَلِک دور مَلَک چرخ زدن
      نظر حضرت حق، همّت پَر می خواهد

      به هواخواهی از یار، علمدار شدن
      سینه ای همچو ابالفضل سپر می خواهد

      آسمان موهبتی باز فرستاد زمین
      صید این موهبت ای دوست هنر می خواهد

      نیست معلوم حسن باز نوه خواسته است
      یا دل حضرت سجاد پسر می خواهد

      دامن فاطمه ای باز قمربار شده
      علی دوم زهراست، پسردار شده

      پسری آمده همنام رسول دو سرا
      احمد دوّمی از نسل علی و زهرا

      آمده تا که به اسلام اصالت بدهد
      آمده تا که بود پرچم دین پابرجا

      خاک می خورد علوم نبوی روی زمین
      آمده تا که تکانی بدهد دنیا را

      کیست او، آنکه بفرمود نبی در وصفش
      باقرالعلم نبییّن و به "اَیٍّ بقرا"

      شیعه شد زنده به هر جمله ی قال الباقر
      شیعه باقی است به ابقای کلام آقا

      آمده روشنی چشم رسول ثقلین
      نوه ی مشترک و وارث خون حَسَنین

      کیست مولا، نوه ی صاحب کشتی نجات
      کیست آقا، پسر ذکر و دعا و صلوات

      او همان زمزمه ی یهوه بود با موسی
      او همان نور خداوند بود در میقات

      او همان است که با نام شریف "باقر"
      مژده ی آمدنش داده خدا در تورات

      او همان است که از دور و برش می روید
      صد هزاران گل خیرات، درخت برکات

      عمل دشمن او چیست بجز بار گناه
      لغزش شیعه ی او چیست به غیر از حسنات

      مهر ارباب، قبولی عمل می باشد
      بی ولایش  بخدا لعل، بدل می باشد

      هر که سمت حرمش رفت بها می گیرد
      از کرمخانه ی ارباب عطا می گیرد

      نفس عیسوی اش داروی هر دردی است
      کور از هُرم نفسهاش شفا می گیرد

      گاه با دستخطش زنده کند مرده و گاه
      با همان دست کرم، دست گدا می گیرد

      گاه در مزرعه اش کارگری ساده بود
      گاه در خانه ی وی مدرسه پا می گیرد

      گاه با خاطره ی کودکی اش؛ تنهایی
      به سر و سینه زنان بزم عزا می گیرد

      چارساله پسری بود به همراه پدر
      به سوی دشت بلا، کرببلا کرد سفر

     امیر عظیمی